శ్రీతామ్రపర్ణీజలరాశియోగే నిబధ్య సేతుం విశిఖైరసంఖ్యైః
శ్రీరామచంద్రేణ సమర్పితం తం రామేశ్వరాఖ్యం నియతం నమామి

హిందువులకు రామేశ్వరం ముఖ్యమైనది. వారణాశి తీర్థయాత్ర రామేశ్వరంయాత్ర లేకుండా అసంపూర్ణంగా పరిగణించబడుతుంది. రామనాథస్వామి దేవాలయంతోపాటు రామేశ్వరపట్టణం బద్రీనాథ్, పూరి మరియు ద్వారకలతో కూడిన పవిత్రమైన (చార్ ధామ్) నాలుగు దైవిక ప్రదేశాలు ప్రదేశాలలో ఒకటి. శంకరాచార్య స్థాపించిన హిందూ మతం యొక్క అద్వైత పాఠశాల, చార్ ధామ్యొ క్క మూలాన్ని తెలియచేస్తుంది. నాలుగు మఠాలు భారతదేశంలోని నాలుగుదిక్కులందు ఉన్నాయి మతములా సహాయక దేవాలయాలు ఉత్తరాన బద్రీనాథ్ వద్ద బద్రీనాథ్ ఆలయం, తూర్పున పూరీ వద్ద జగన్నాథ ఆలయం, పశ్చిమాన ద్వారక వద్ద ద్వారకాధీశుని ఆలయం మరియు దక్షిణాన రామేశ్వరంలో రామనాథస్వామి ఆలయాలు ఉన్నాయి. సైద్ధాంతికంగా దేవాలయాలు హిందూ మతం, అంటే శైవం మరియు వైష్ణవం మధ్య విభజించబడినప్పటికీ, చార్ ధామ్ తీర్థయాత్ర అనేది మొత్తం హిందూ వ్యవహారం. భారతదేశంలోని నాలుగు దిక్కులమీదుగా ప్రయాణాన్ని హిందువులు తమ జీవితకాలంలో ఒకసారి ఈ దేవాలయాలను సందర్శించాలని కోరుకుంటారు. సాంప్రదాయకంగా యాత్ర తూర్పున పూరినుండి ప్రారంభమవుతుంది, హిందూ దేవాలయాలయములందు ప్రదక్షిణకోసం సాధారణంగా అనుసరించే పద్ధతిలో గడియారంముల్లు తిరుగుదిశలో ముందుకు సాగుతుంది.

రామేశ్వరం బంగాళాకాతము మరియు హిందూ మహాసముద్రములు సంగమప్రదేశంలో పంబన్ ద్వీపమునందు కల పుణ్యక్షేత్రము మరియు ద్వాదశ జ్యోతిర్లింగములలో 7వ జ్యోతిర్లింగము. శివక్షేత్రములు 64 ఉన్ననూ అందు 12 మాత్రము ద్వాదశ జ్యోతిర్లింగములుగా ఖ్యాతి గాంచినవి.  కేదార్నాధ్ తప్ప పరమ శివునికి సంబంధించిన ద్వాదశ జ్యోతిర్లింగ క్షేత్రములన్నిటిలోనూ లింగాకారములోనే శివుడు దర్శనమిచ్చును. కేదార్నాథ్ నందు మాత్రము ఎద్దుమూపురము రూపములో దర్శినమిస్తాడు. ప్రతిజ్యోతిర్లింగము అచటకల ముఖ్య దేవతామూర్తి పేరుతో వివిధరూపములతో ఖ్యాతినార్జించినది. రామేశ్వరం చేరుటకు తమిళనాడు మరియు పంబన్  ద్వీపముకలుపు పంబన్ బ్రిడ్జిపై ప్రయాణించవలయును. ఈరైల్వేబ్రిడ్జికి సమాంతరముగా రోడ్డుబ్రిడ్జి నిర్మించబడినది. పంబన్ బ్రిడ్జి మండపం మరియు పంబన్ తీరములను కలుపుచూ నిర్మించబడినది. రైల్వేబ్రిడ్జిపై ప్రయాణము యాత్రికులకు ఆనందదాయకము.

శివుడు రామనాద్ధేశ్వరస్వామిగా ఆలయమందు కొలువైఉన్నాడు. పురాణముల ప్రకారము రాముడు శ్రేమహావిష్ణువు ఏడవఅవతారము. రాముడు సీతాలక్ష్మణసమేతుడై రావణునిసంహరించుటవలన చేసిన బ్రహ్మహత్యపాపమునుండి విముక్తిపొందుటకు ఋషుల సలహామేరకు శివుని ఇచట అర్చించినాడు. రామాయణమునందు రాముడు శివుని తనకస్టములనుండి విముక్తి చేయకోరుచూ అర్చించుటకు పెద్దలింగము హిమాలయములనుండి తెచ్చుటకు హనుమంతుని ఆదేశించగా హనుమంతుడు శివలింగముతెచ్చుటలో జాప్యముకలిగినది. అప్పుడుసీత సముద్ర తీరములోకల ఇసుకతో ఒకచిన్నలింగము చేసినది. అదియే ప్రస్తుతము గర్భాలయము నందున్న శివలింగమని భావించబడుచున్నది. ఈలింగముపై అభిషేకములు చేయుటనిషిద్ధము.

ఆధ్యాత్మరామాయణంనందు శ్రీరాముడు రామేశ్వరమునను 22 కి.మీ దూరములోనున్న ధనూష్కోడివద్ద రామసేతు నిర్మాణము నకుముందుగా లింగరూపమునందు శివుని అర్చించినట్లు తెలుస్తున్నది. ఆలయపూజారులు శృంగేరిమఠమునుండి దీక్షతీసుకొనిన మరాటాబ్రాహ్మణులు. ఆలయమునందు ఆదిశంకరాచార్యులువారిచే స్థాపించబడిన స్పటికలింగము కలదు. ప్రాతః కాలమున ప్రతిరోజు ప్రధానలింగమునకు అర్చనచేయుటకుముందుగా స్పటికలింగమునకు అభిషేకము నిర్వహించేదరు. స్పటికము వేడిని హరించును. శరీరములోని వేడినితగ్గించుటకు ప్రజలు స్పటికమాలను ధరింతురు. మేషరాశికిచెందిన స్త్రీ పురుషులు రామనాధ జ్యోతిర్లింగమును అర్చించిన దోషములు తొలగును.                                                                                          

ఇంకనూ సుగ్రీవుని ఆలయం, భద్రకాళి ఆలయం, రామతీర్ధం ముఖ్యమైనవి. రామేశ్వరమునందు బస చేయుటకు అనేక సత్రములు, మఠములు, రైల్వే విశ్రాంతి గదులు  మరియు  ఆలయ అతిధిగృహములు ఉన్నవి. సత్రములందు, మథములు మరియు ఆలయములో ఉచిత ఆన్నదానపధకము అమలులో ఉన్నది. రామేశ్వరమునందు అన్నీదేవాలయములు మరియు ప్రదేశములు దర్శించుటకు రెండురోజులు బాసచేయవలసి ఉండును.