కేదారనాధ్

కేదార్నాథ్ యాత్ర పెద్దవారికి పుణ్యము చిన్నవారికి ఆహ్లాదకరము. మొత్తముపై అన్నీ వయస్సుల వారిని ఆకర్షింపచేసేది హిమాలయన్ యాత్ర. శాస్త్రవచనం ప్రకారం  శ్రీహరియొక్క రెండు అంశలైన నర నారాయణుల ప్రార్థనతో ఆవిర్భవించిన జ్యోతిర్లింగం. 

హిమవత్పర్వతం మీద వుండి కేదారేశ్వరునిగా పేరు వహించినది. ఇక్కడి లింగారాధన సర్వాభిష్టాలనూ నెరవేరుస్తుంది. కుంభరాశిలో జన్మించింన వారు కేదార్నాధ్ జ్యోతిర్లింగము దర్శించవలెనని చెప్పబడినది. ఇక్కడి కుండంలోని నీళ్ళతో మూడుసార్లు ఆచమించడమే ముక్తికి చేరుమార్గమని ముని వాక్యం. జగద్గురు ఆది శంకరాచార్య కంచినందు నిర్యాణము చెందినారని నానుడి.  ఆ పరమాచార్యుడు కేదార్నాథ్ నందు పరమపదించినట్లు కేదారేశ్వర్ ఆలయము వెనుక భాగమున నున్నది వారి సమాధి అని అంటారు.                           

స్థల పురాణం ప్రకారం మహాభారత కాలమునందు పాండవులు తమ దాయాదులు కౌరవులను కురుక్షేత్ర సంగ్రామమునందు  ఓడించి నిర్జించినారు. పాండవులు యుద్ధము నందు చేసిన పాపములైన గోత్రీకుల హత్య మరియు గోహత్యల నుండి విముక్తులు కావలెనని తలంచి తమ రాజ్య భారమును తమ వంశీకుడు పరీక్షిత్తునకు ఆప్పగించి శివుని దర్శించి దీవెనలు పొందవలెనని వెతుకుచూ బయలుదేరినారు. వారు శివునికి ప్రీతి పాత్రమైన వారణాశి పుణ్య క్షేత్రమును చేరగా శివుడు వారిపై కురుక్షేత్ర సంగ్రామమునందు వారివలన కలిగిన ప్రాణ నష్టమునకు కోపగించి వారిప్రార్ధనలను వినిపించుకోకుండా వారినుండి తప్పించు కొనవలెనని తలచి ఎద్దు (నంది) రూపముపొంది హిమాలయ ప్రాంతమునందు అదృశ్యమైనాడు. వారణాశినందు శివుని కనుగొనలేక పాండవులు హిమాలయములకు వెళ్ళినారు.  

భీముడు గుప్తాక్షి వద్ద రెండు పర్వతముల మధ్య నిలబడి చూడగా నంది రూపములో శివుడు గుప్తాక్షి వద్ద గడ్డి మేయుచూ కనిపించినాడు. భీముడు నంది తోకపట్టుకొని ఆపుటకు ప్రయత్నించగా ఆచటి నుండి అదృశ్యమై తరువాతప్రత్యక్షమై ఆరుభాగములుగా విడిపోయినది. మూపుర భాగము  కేదార్నాధ్, చేతులు తుంగనాధ్, బొడ్డు మరియు ఉదరభాగము మధ్య మహేశ్వర్, ముఖ భాగము రుద్రనాధ్ మరియు జుట్టు కల్పెశ్వర్ లతో పాటు తల భాగము నేపాల్ నందు ఖాట్మండునకు 25 కి.మీ దూరములో కల చౌలి మహేశ్వర్ నందు పడినవి. 

పాండవులు శివుని కొలుచుటకు గాను  ఈ అయిదు స్తలములలోనూ ఆలయములు నిర్మించి వారి పాపముల నుండి విముక్తి పొందినారు. శివుని తల భాగము పడిన ప్రదేశము నేపాల్ లోని చౌలి మహేశ్వర్. పాండవులు చౌలిమహేశ్వర్ మినహా మిగిలిన పంచ కేదార్ ఆలయములు నిర్మించిన పిమ్మట ఈ ఆలయములందు కేదార్నాధ్ నందు తపస్సు మరియు యజ్ణము చేసి బదరీనాధుని దర్శించి మానా గ్రామమునుండి వారు స్వర్గారోహణ యాత్ర చేసినారు.